Η ελληνική παραδοσιακή μουσική ή αλλιώς «δημοτική μουσική» όπως
συνηθίζεται να λέγεται, περιλαμβάνει όλα τα τραγούδια, σκοπούς και
ρυθμούς των ελλαδικών περιοχών (πλην των νεότερων αστικών). Πρόκειται
για συνθέσεις που στην συντριπτική πλειοψηφία τους είναι άγνωστοι οι
δημιουργοί τους, έχουν ζωή περισσότερο από έναν αιώνα ενώ οι ρίζες τους
ανάγονται στην βυζαντινή περίοδο και την αρχαιότητα.
Δεν πρόκειται για ένα είδος αλλά πολλά, που χαρακτηρίζονται συνήθως από την περιοχή στην οποία παίζονται ή από την οποία κατάγονται (νησιώτικα, ηπειρώτικα, ποντιακά) και συχνά συγγενεύουν με τη μουσική των όμορων λαών. Εκτός από τις περιοχές, τα παραδοσιακά τραγούδια και σκοποί μπορούν να ταξινομηθούν με βάση το περιεχόμενό τους και την περίσταση στην οποία παίζονται (αποκριάτικα, του γάμου, της ξενιτιάς) ή τα μουσικά, ρυθμικά, δομικά και φιλολογικά τους χαρακτηριστικά (στροφικά, επτασύλλαβα, καρσιλαμάδες).
Εν ολίγοις είναι το είδος της μουσικής που διαμόρφωσε την κουλτούρα πολλών γεννεών της υπαίθρου (κυρίως), ανάθρεψε και συντρόφεψε τον Έλληνα σε όλες τις εκφάνσεις της κοινωνικής του δραστηριότητας, ύμνησε την ανδρειοσύνη στον απελεθερωτικό αγώνα του Έλληνα, την αγάπη και τον έρωτα, μοιρολόγησε και αναθεμάτισε την ξενιτειά και το θάνατο, διασκέδασε και σατύρισε κοινωνικά φαινόμενα και γεγονότα…
Η περιοχή των Τζουμέρκων είναι ενα μουσικό σταυροδρόμι. Έχει μουσικές επιρροές από την ευρύτερη περιοχή της Ηπείρου, αλλά θα τολμούσαμε να πούμε οτι περισσότερο επηρεάστηκε από την περιοχή της Αιτωλοακαρνανίας.
Λόγω του κατατρεγμού που υπέστησαν πολλές περιοχές κατα την Τουρκοκρατία, πολλοί κατέφυγαν στα απρόσιτα αυτά βουνά να ξεφύγουν απο τη σκλαβιά και την ταπείνωση, φέρνοντας ως “προίκα” τους τη μουσική παράδοση, χρώμα και ύφος του τόπου καταγωγής τους. Έτσι δεν είναι περίεργο που ακούγονται μουσικές και τραγούδια που απαντώνται στη γειτονική Θεσσαλία, στη Ρούμελη ακόμα και στην Πελοπόννησο (Μωραΐτικα τραγούδια).
Επίσης, σπουδαίο ρόλο στη διαμόρφωση του Τζουμερκιώτικου μουσικού ύφους, φαίνεται να έπαιξαν και οι κάτοικοι που αναγκάζονταν να ξενιτευτούν σε μακρινές πολλές φορές περιοχές λόγω της ιδιότητάς τους ως “Μαστόροι”. Έφερναν έτσι όταν γυρνούσαν στις οικογένειές τους και μουσικά ακούσματα του τόπου όπου είχαν μεταναστεύσει, ενσωματώνοντάς τα στην τοπική μουσική παράδοση.
Μια μικρή ενδεχομένως επιρροή δέχτηκαν και απο τα γειτονικά βλαχοχώρια (Καλαρρύτες, Συρράκο) αναφορικά με το ρυθμό και το στίχο (όχι βλαχόφωνο).
Τα τελευταία χρόνια, με τη συνδρομή των πολιτιστικών συλλόγων επικράτησε η στρεβλή τακτική των εκδηλώσεων, με πληρωμή εισόδου και χορό ελεύθερο, με εμφανή αιτιολογία “να χορέψουν όλοι” και απώτερο σκοπό να έχει και ο σύλλογος τα έσοδά του!!
Λές και δεν μπορούσαν να μπούν όλοι στο χορό πίσω απ τον πρωτοχορευτή, ο οποίος θα χόρευε το χορό της προτίμησής του, με τη χαρτούρα στα όραγανα (ήταν πάντα η χαρά του παραδοσιακού μουσικού). Έτσι είδαμε (τουλάχιστον στην αρχή) το φαινόμενο του “μαντρώματος” των πλατειών με την ακαλαίσθητη και κιτς λινάτσα για το φόβο εισβολής λαθραίων που ευτυχώς τελευταία τείνει να εξαφανιστεί, καθώς χαλαρώνει και η τακτική της πληρωμής εισόδου. Σταμάτησαν να ακούγονται τα παραδοσιακά ακούσματα, αυτά που διαμόρφωσαν το μουσικό ύφος των χωριών μας και το ρεπερτόριο αφέθηκε στους μουσικούς που προγραμματίζουν.
Έτσι, σιγά-σιγά σταμάτησαν τα παραδοσιακά πανηγύρια, του Αη-Λιά, της Αγίας Παρασκευής, τ΄Αη Γιαννιού κ.α. και τη θέση τους πήρε ενας “εμπόλεμος” Δεκαπενταύγουστος, όπου όλοι οι σύλλογοι θέλουν να κάνουν την εκδήλωσή τους μέσα στο δεύτερο 10ήμερο του Αυγούστου!
Ευτυχώς που ακόμα αντιστέκονται τα ημερήσια πανηγύρια, όπου ακόμα υπάρχει η «παραγγελία». Ο χορευτής πληρώνει τα όργανα και χορεύει το τραγούδι που θέλει ή ακούει αυτό που του αρέσει χωρίς να χορέψει. Με τον τρόπο αυτό, ακούγεται ακόμα ο Σελήμπεης, η Ιτιά, ο Ήλιος, τα Τζουμέρκα, η Μαυριδερούλα, τα Σάλωνα, το Μωραΐτικο, τα Δασιά Πλατάνια κ.λ.π.
Τέτοια ημερήσια πανηγύρια γίνονται στα χωριά μας του Αγ.Χριστοφόρου (9 Μαΐου), του Σωτήρος (6 Αυγούστου) στο Ρωμανό, το Δεκαπενταύγουστο στο Κάτω Γραικικό, της Προυσιώτισσας (23 Αυγούστου) στο Γραβιά και στα Γουριανά στις 15 Σεπτεμβρίου.
Ενα μικρό δείγμα δημοτικών τραγουδιών μπορείτε να ακούσετε πατώντας στους τίτλους των τραγουδιών παρακάτω.
Δεν πρόκειται για ένα είδος αλλά πολλά, που χαρακτηρίζονται συνήθως από την περιοχή στην οποία παίζονται ή από την οποία κατάγονται (νησιώτικα, ηπειρώτικα, ποντιακά) και συχνά συγγενεύουν με τη μουσική των όμορων λαών. Εκτός από τις περιοχές, τα παραδοσιακά τραγούδια και σκοποί μπορούν να ταξινομηθούν με βάση το περιεχόμενό τους και την περίσταση στην οποία παίζονται (αποκριάτικα, του γάμου, της ξενιτιάς) ή τα μουσικά, ρυθμικά, δομικά και φιλολογικά τους χαρακτηριστικά (στροφικά, επτασύλλαβα, καρσιλαμάδες).
Εν ολίγοις είναι το είδος της μουσικής που διαμόρφωσε την κουλτούρα πολλών γεννεών της υπαίθρου (κυρίως), ανάθρεψε και συντρόφεψε τον Έλληνα σε όλες τις εκφάνσεις της κοινωνικής του δραστηριότητας, ύμνησε την ανδρειοσύνη στον απελεθερωτικό αγώνα του Έλληνα, την αγάπη και τον έρωτα, μοιρολόγησε και αναθεμάτισε την ξενιτειά και το θάνατο, διασκέδασε και σατύρισε κοινωνικά φαινόμενα και γεγονότα…
Η περιοχή των Τζουμέρκων είναι ενα μουσικό σταυροδρόμι. Έχει μουσικές επιρροές από την ευρύτερη περιοχή της Ηπείρου, αλλά θα τολμούσαμε να πούμε οτι περισσότερο επηρεάστηκε από την περιοχή της Αιτωλοακαρνανίας.
Λόγω του κατατρεγμού που υπέστησαν πολλές περιοχές κατα την Τουρκοκρατία, πολλοί κατέφυγαν στα απρόσιτα αυτά βουνά να ξεφύγουν απο τη σκλαβιά και την ταπείνωση, φέρνοντας ως “προίκα” τους τη μουσική παράδοση, χρώμα και ύφος του τόπου καταγωγής τους. Έτσι δεν είναι περίεργο που ακούγονται μουσικές και τραγούδια που απαντώνται στη γειτονική Θεσσαλία, στη Ρούμελη ακόμα και στην Πελοπόννησο (Μωραΐτικα τραγούδια).
Επίσης, σπουδαίο ρόλο στη διαμόρφωση του Τζουμερκιώτικου μουσικού ύφους, φαίνεται να έπαιξαν και οι κάτοικοι που αναγκάζονταν να ξενιτευτούν σε μακρινές πολλές φορές περιοχές λόγω της ιδιότητάς τους ως “Μαστόροι”. Έφερναν έτσι όταν γυρνούσαν στις οικογένειές τους και μουσικά ακούσματα του τόπου όπου είχαν μεταναστεύσει, ενσωματώνοντάς τα στην τοπική μουσική παράδοση.
Μια μικρή ενδεχομένως επιρροή δέχτηκαν και απο τα γειτονικά βλαχοχώρια (Καλαρρύτες, Συρράκο) αναφορικά με το ρυθμό και το στίχο (όχι βλαχόφωνο).
Τα τελευταία χρόνια, με τη συνδρομή των πολιτιστικών συλλόγων επικράτησε η στρεβλή τακτική των εκδηλώσεων, με πληρωμή εισόδου και χορό ελεύθερο, με εμφανή αιτιολογία “να χορέψουν όλοι” και απώτερο σκοπό να έχει και ο σύλλογος τα έσοδά του!!
Λές και δεν μπορούσαν να μπούν όλοι στο χορό πίσω απ τον πρωτοχορευτή, ο οποίος θα χόρευε το χορό της προτίμησής του, με τη χαρτούρα στα όραγανα (ήταν πάντα η χαρά του παραδοσιακού μουσικού). Έτσι είδαμε (τουλάχιστον στην αρχή) το φαινόμενο του “μαντρώματος” των πλατειών με την ακαλαίσθητη και κιτς λινάτσα για το φόβο εισβολής λαθραίων που ευτυχώς τελευταία τείνει να εξαφανιστεί, καθώς χαλαρώνει και η τακτική της πληρωμής εισόδου. Σταμάτησαν να ακούγονται τα παραδοσιακά ακούσματα, αυτά που διαμόρφωσαν το μουσικό ύφος των χωριών μας και το ρεπερτόριο αφέθηκε στους μουσικούς που προγραμματίζουν.
Έτσι, σιγά-σιγά σταμάτησαν τα παραδοσιακά πανηγύρια, του Αη-Λιά, της Αγίας Παρασκευής, τ΄Αη Γιαννιού κ.α. και τη θέση τους πήρε ενας “εμπόλεμος” Δεκαπενταύγουστος, όπου όλοι οι σύλλογοι θέλουν να κάνουν την εκδήλωσή τους μέσα στο δεύτερο 10ήμερο του Αυγούστου!
Ευτυχώς που ακόμα αντιστέκονται τα ημερήσια πανηγύρια, όπου ακόμα υπάρχει η «παραγγελία». Ο χορευτής πληρώνει τα όργανα και χορεύει το τραγούδι που θέλει ή ακούει αυτό που του αρέσει χωρίς να χορέψει. Με τον τρόπο αυτό, ακούγεται ακόμα ο Σελήμπεης, η Ιτιά, ο Ήλιος, τα Τζουμέρκα, η Μαυριδερούλα, τα Σάλωνα, το Μωραΐτικο, τα Δασιά Πλατάνια κ.λ.π.
Τέτοια ημερήσια πανηγύρια γίνονται στα χωριά μας του Αγ.Χριστοφόρου (9 Μαΐου), του Σωτήρος (6 Αυγούστου) στο Ρωμανό, το Δεκαπενταύγουστο στο Κάτω Γραικικό, της Προυσιώτισσας (23 Αυγούστου) στο Γραβιά και στα Γουριανά στις 15 Σεπτεμβρίου.
Ενα μικρό δείγμα δημοτικών τραγουδιών μπορείτε να ακούσετε πατώντας στους τίτλους των τραγουδιών παρακάτω.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλούμε τους φίλους αναγνώστες:
ΟΧΙ SPAM,
ΟΧΙ GREEKLISH,
ΟΧΙ ΠΡΟΣΒΛΗΤΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ